De definitie van de hersenstichting: "Een whiplash is het gevolg van het verrekken van de nekspier, waarbij het hoofd eerst naar achteren en dan naar voren wordt geslingerd."
- hoezo de hersenstichting?
- als ik alleen een spier heb verrekt, waarom heb ik dan zo'n pijn en gaat het niet over?
- het voelt alsof er meer aan de hand is
Symptomen en oorzaak van whiplash
Een acute blessure aan de wervelkolom van de nek komt voor bij verkeersongelukken, maar ook bij bijvoorbeeld door een val of plotseling inwerkende kracht van buitenaf. Dit kan bij sporten zijn, maar zelfs bij ongelukken op straat. Jouw reactietijd is 100 milliseconde (reflex) tot 250 milliseconde (bewust). Te weinig in sommige gevallen om je gewricht voldoende te beschermen tegen de inwerkende kracht, zelfs bij lage snelheden. Pijn komt soms pas dagen na het ongeluk opzetten.
Schade kan ontstaan aan bot of weke delen (spieren, pezen, gewrichtskapsels, ondersteunend bindweefsel), wat tot diverse klachten kan leiden. Meestal een stijve nek, verminderde beweeglijkheid. Uiteindelijk onderscheid men in Whiplash Associated Disorder WAD 4 gradaties.
Wat ik summier teruglees in de literatuur, is dat het grote verschil tussen door je enkel gaan, of je nek verrekken, de aanwezigheid van het brein is in de nekregio. Schade daaraan wordt vaak op radiodiagnostisch onderzoek niet bevestigd, terwijl de patiënt wél klaagt over hoofdpijn, misselijkheid en concentratieverlies. Valkuil kan dan zijn dat 'de patiënt zich aanstelt', dat het 'tussen de oren zou zitten', wat nog al eens leidt tot negatieve gevoelens die het herstel geen goed doen.
Ook kan er een tegenstrijdig belang spelen doordat er een (vermoede) ziektewinst kan zijn om terug te keren op de werkvloer. Dit vereist een eerlijke en duidelijk formulering om jezelf weer goed te gaan voelen. De beste revalidaties die ik heb meegemaakt waren al vroeg afgekaderd in tijd, met duidelijk geformuleerde subdoelen en een proactieve opstelling.
Hersteltijd en werken met een whiplash
Ik heb mensen met goed resultaat kunnen helpen in 3-6 maanden én heb mensen heel laat binnen gekregen waarbij het nog heel moeilijk was iets op de rit te krijgen. Mijn advies is, kom zo snel mogelijk om niet in disfunctionele gewoontes terecht te komen. Blijf zoveel mogelijk in de running. Dat is een bekende bevorderende faktor voor goed herstel, maar vaak lukt dit zelfstandig niet goed. Er zijn echter vrijwel altijd korte termijn doelstellingen te formuleren waar je wél meer energie van krijgt.
De aanpak moet gezien de betrokkenheid van diverse lichaamssystemen altijd multi-faktorieel van aard zijn. Vaak beïnvloeden pijn, klachten na inspanning, slaap/waakritme, emoties, zorgelijke gedachten en inactiviteit elkaar op negatieve wijze. Stress van een eventuele schade afhandeling neem ik je graag deels uit handen met een deugdelijk schaderapport met zo objectief mogelijke informatie.
Best evidence stappenplan voor herstel
- herstel van normale stand van de nek-wervelkolom, vaak over het hoofd gezien.
- zo snel mogelijk herstel van de normale beweeglijkheid, wegnemen stijfheid
- uitleg over aandoening, wat te verwachten, do's and don'ts
- optimaliseren stresslevel
- aansterken met trainingsschema's, herstel vertrouwen in het eigen lichaam
- bevorderen herstel van de hersenen middels gedoseerde rust, inspanning, voeding, focus op mogelijkheden en meer
- verwijzing binnen netwerk waar noodzakelijk
- progressieve opbouw van je algehele uithoudingsvermogen
- hervatten van (aangepast) sporten en werken